W niniejszym artykule chciałabym pokrótce przedstawić tematykę powrotu przez małżonka do nazwiska noszonego przed zawarciem związku małżeńskiego. Jak powszechnie wiadomo przed zawarciem związku małżeńskiego małżonkowie składają oświadczenia m.in. w zakresie wyboru nazwiska noszonego przez małżonków po ślubie.
Zgodnie z obowiązującym prawem małżonkowie mogą pozostać przy swoich dotychczasowych nazwiskach, przyjąć nazwisko drugiego małżonka (dotyczy to także panów), a także połączyć oba nazwiska w jedno nazwisko dwuczłonowe.
Rozwód będący nierzadko wynikiem długotrwałego konfliktu między małżonkami oraz ich trudnych i negatywnych relacji często wyzwala potrzebę „odcięcia się” od byłego małżonka, w tym także poprzez zmianę nazwiska.
Zmiana nazwiska po rozwodzie – postawa prawna
Co do zasady zmianę imienia i nazwiska reguluje ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska (Dz.U.2020.707 t.j. z dnia 2020.04.21 z późn. zm.) w której określony jest tryb i zasady dokonywania zmiany imienia i nazwiska z ważnych powodów. Zmiana imienia lub nazwiska w tym trybie zostaje dokonana decyzją Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego do którego został złożony wniosek, po przeprowadzeniu postępowania zmierzającego do ustalenia czy w danej sprawie zachodzą „ważne powody” uzasadniające tę zmianę. Jest to więc postępowanie sformalizowane i uznaniowe, wymagające szczegółowego uzasadnienia swojego wniosku, zaś rozstrzygnięcie zależne jest od oceny dokonanej przez Kierownika USC.
Jak zmienić nazwisko po rozwodzie?
W przypadku rozwodu sprawa jest nieco uproszczona. Zgodnie z art. Art. 59. Ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy z dnia z dnia 25 lutego 1964 r. (Dz.U.2020.1359 t.j. z dnia 2020.08.10): „W ciągu trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu małżonek rozwiedziony, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może przez oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa.” W tym przypadku wystarczające jest wykazanie, iż Wnioskodawca legitymuje się wyrokiem rozwodowym, który uprawomocnił się nie dalej niż 3 miesiące wstecz od daty złożenia wniosku o zmianę nazwiska.
Co ważne ta uproszczona procedura daje jedynie możliwość powrotu do nazwiska noszonego „przed zawarciem małżeństwa”, nie zaś do nazwiska rodowego. Oznacza to tyle, że jeżeli zawieraliśmy związek małżeński po raz kolejny i wcześniej nie skorzystaliśmy z uproszczonej procedury zmiany nazwiska w terminie 3 miesięcy od prawomocności wyroku rozwodowego, powrócić w tym trybie będziemy mogli jedynie do nazwiska noszonego po poprzednim małżeństwie.
Kiedy zmiana nazwiska po rozwodzie jest niemożliwa?
Warto też zaznaczyć, że możliwość zmiany nazwiska po rozwodzie przysługuje jedynie małżonkowi, który to nazwisko zmienił (przyjął nazwisko małżonka, lub połączył nazwiska w nazwisko dwuczłonowe) – nie ma tym samym możliwości żądania zmiany nazwiska w stosunku do drugiego małżonka, który przyjął nasze nazwisko. Takie stanowisko zaprezentował Sąd najwyższy w postanowieniu z dnia 2.02.1978 r., IV CZ 11/78, LEX nr 8065: „Były mąż nie może domagać się odebrania swojej byłej żonie prawa do nazwiska nabytego przez małżeństwo, jako że kodeks rodzinny i opiekuńczy takiej możliwości nie przewiduje”.
Warto też odpowiedzieć na pytanie czy w takim razie dopuszczalna w ogóle jest zmiana nazwiska po rozwodzie po upływie 3 miesięcy od prawomocności wyroku rozwodowego. Otóż tak tyle, że wówczas nie możemy skorzystać z uproszczonej procedury przewidzianej w art. 59 krio, zaś musimy skorzystać z formalnego postępowania przewidzianego w ustawie o zmianie imion i nazwisk z dnia 17 października 2008r.
Potrzebujesz adwokata do rozprawy rozwodowej? Zapraszam na stronę mojej oferty rozwody oraz do kontaktu.
